MBA Rehberi (2023)

Uzmanlık alanı fark etmeksizin, lisans eğitimini tamamladıktan sonra  yöneticiliğe adım atmak ve bu yolda ilerlemek isteyenlerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Çalışma hayatının yoğun temposuna ayak uydurabilmek ve yönetim becerilerini kazanmak isteyenlerin aldığı eğitim olan MBA, yöneticiliği öğrenmenin yanında kendini daha donanımlı hale getirmek üzere de tercih edilmektedir. İş dünyasında kendine yer edinebilmek için yalnızca lisans programlarını bitirmekle yetinmeyenlerin aklında dolanan “MBA ne demek” sorusuna bu içeriğimizde cevap bulmaya çalışacağız.

MBA Nedir?

“MBA açılımı nedir” sorusuna gelecek olursak “Master of Business” yani “İşletme Yüksek Lisansı” yanıtı verilebilir. Her yıl binlerce kişinin farklı bir programına başvurduğu MBA, temel yönetim ve liderlik becerilerini geliştirirken pazarlama, enformasyon sistemleri,  finans ve muhasebe gibi alanlarda bütünsel bir çalışma disiplini elde etmeyi sağlar. MBA eğitimi almış olmak, iş hayatındaki rekabet ortamında ve iş görüşmelerinde, işveren karşısında diğerlerinden sıyrılarak bir adım öne geçme fırsatı verir. Ünlü MBA mezunları, çok uluslu şirketlerin CEO’ları, başarılı girişimcileri ve politikacıları olarak görev yapmışlardır. MBA eğitimi alan ünlüler arasında;

• George W. Bush,
• Michael Bloomberg,
• Tim Cook,
• Satya Nadella,
• Sundar Pichai,
• Shaquille O’neal,
• Mehmet Öz,
• Phil Knight,
• Sheryl Sandberg

sayılabilir. Dünyada birçok üniversite ve işletme fakültesinde eğitimi verilen MBA, ilk olarak 1908’de Harvard University Graduate School of Administration (şimdi Harvard Business School) tarafından uygulanmaya başlamıştır. Uygulanmaya başladığı ilk yıllarda MBA öğrencileri yalnızca iş yönetimi ve ekonomi alanlarına yönelmiş kişilerden oluşurken bugün ortalama bir MBA sınıfı çok çeşitli eğitim ve çalışma geçmişine sahip öğrencilerden oluşabilir. Harvard MBA sınıfında  69 milletten öğrenci olduğu açıklanmıştır. Öğrencilerin % 44’ü kadınlardan oluşmaktadır. Öğrenciler; teknoloji endüstrisi, imalat, sağlık, kar amacı gütmeyen kuruluşlar, medya ve ordunun yanı sıra finans ve danışmanlık sektörlerinden gelmektedir. INSEAD’de MBA sınıfında 88 millet temsil edilmektedir ve öğrenciler işletme ve mühendislikten sanat ve siyaset bilimlerine kadar çeşitli akademik geçmişlere sahiptir. Graduate Management Admission Council’e göre (Lisansüstü Yönetim Kabul Konseyi), olası MBA öğrencileri için en önemli kariyer motivasyonları şunlardır:

• Maaş artışı sağlamak,
• Üst düzey pozisyonlara terfi,
• Profesyonel yönetim becerisi geliştirmek,
• Uluslararası çalışma imkanı elde etmek,
• Diploma almak,
• Akademik beceri kazanmak.

Bu amaçlardan herhangi biri ya da birkaçı ile yola çıkılabilir. MBA, mezunlarının yıllar sonra bile dilediği gibi kariyer değişikliği yapabilmesini hedefleyen bir deneyimdir.

 

Executive MBA Nedir?

Geleneksel bir MBA, kişiyi bir yönetim kariyerine girmeye hazırlarken Executive MBA (EMBA), mevcut bir lidere nasıl daha etkili bir yönetici olunacağını öğretmeyi amaçlar. EMBA programlarına başvuru yapabilmenin koşulları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• GMAT – Lisansüstü Yönetim Konseyi puanı,
• Referans mektubu,
• Dil yeterliliğini belgeleyen bir TOELF ya da İELTS sınav sonucu.

EMBA programı için lisans mezunu olma zorunluluğu yoktur. Programın süresi, en az üç yıl olmakla birlikte, eğitim alınan kuruma ve müfredata göre değişiklik gösterebilir.

 

MBA Çeşitleri

MBA çeşitleri; tezli, tezsiz, executive ve online programlar olmak dört şekilde değerlendirilir. Bir üniversitede her bir çeşidi bulunmayabilir ve kişilerin kariyer hedeflerine göre tercih etmeleri gereken program değişkenlik gösterebilir. Aşağıdaki tabloda MBA çeşitleri, öğrenciler üzerinden kimlere hitap ettiği ve derslerin zaman/form olarak nasıl gerçekleştiklerine dair karşılaştırma yapılabilecek bir tablo bulunmaktadır.

Öğrenim Türü	Hedef Kitle	Dersin Veriliş Şekli
Örgün öğretim-tezli	Akademik gelişim hedefleyenler	Dersler gün içinde yapılır
İkinci öğretim-tezsiz	Çalışanlar ve izin sorunu yaşayanlar	Dersler mesaiden sonra başlar
Executive (tezsiz)	Yüksek kademedeki profesyoneller	Genellikle yüz yüze özel akademisyenlerce gerçekleşir.
Online (e-MBA)	Çalışanlar ve lokasyon olarak üniversiteye uzakta olanlar	Dersler dijital ve kayıt altında gerçekleşir

MBA Bölümleri

Seçtiğiniz iş alanıyla ilgili belirli becerileri geliştirmek için tasarlanmış özel MBA bölümleri bulunmaktadır. Global verilere göre en çok tercih edilen MBA uzmanlıkları şunlardır:

• Genel yönetim alanında MBA
• Pazarlama alanında MBA
• İnsan kaynakları yönetimi alanında MBA
• Danışmanlık alanında MBA
• Girişimcilik alanında MBA
• Finans alanında MBA
• Operasyon yönetimi alanında MBA
• Yönetim bilişim sistemleri alanında MBA
• Küresel yönetim alanında MBA
• Mühendislik yönetimi alanında MBA
• Teknoloji yönetimi alanında MBA

“En iyi MBA uzmanlığı hangisidir?” sorusuna  farklı cevaplar verilebilir.  Her bir programı katılımcısına farklı bir yetkinlik kazandıran MBA eğitimi için herhangi birinin en iyisi olduğu iddia edilemez. Hangi MBA bölümünün seçileceğine karar vermek için aşağıdaki gibi birkaç soru yanıtlanarak düşüncelerin netleşmesine yardımcı olunabilir:

• Kariyerimde atmak istediğim bir sonraki adım nedir?

• Bu kariyer yolunda devam etmek istediğimden emin miyim? Bir değişiklik istiyor muyum?

• Bir değişiklik istersem, hangi MBA uzmanlığı oraya ulaşmama yardımcı olabilir?

• Bu MBA derecesinin/uzmanlığının öğrenimi için yeterli bütçem mevcut mu?

• Sadece çalışmalara odaklanmak mı istiyorum? Yoksa okurken çalışmaya devam etmek mi istiyorum?

• Çalışmaya devam etmek istersem, yarı zamanlı veya çevrimiçi bir MBA derecesi yeterince esnek mi?

•  Diğer MBA mezunları bu MBA uzmanlığı/derecesi hakkında ne diyor?

MBA uzmanlığı almak isteyen kişi, kendisini sorgulayıp en uygun MBA programını ve nerede eğitim alacağını belirleyerek diğer adımlara geçer.

 

Yurtiçi MBA Programları

Ülkemizde hem devlet üniversitelerinde  hem de vakıf üniversitelerinde çok sayıda birbirinden farklı MBA programı bulunur. Gerek başvuru koşulları gerekse fiyatları açısından her biri farklı özelliklere sahip olan üniversite ve MBA programları için ayrıca bilgi edinmek üzere web sitelerinden başvuru kılavuzlarını incelemek gerekiyor.

 

Yurtdışı MBA Programları

Yurtdışı MBA programlarının tıpkı diğer yurtdışı yüksek lisans programları gibi kişiye birçok getirisi vardır. Örneğin;

• Dil gelişimi kazanılır,
• Kurulan bağlantılar ya da mezunlar ağı ile deneyim aktarımı olur,
• Yaşantılar ve gözlemler kültürel ve entelektüel gelişim sağlar,
• Farklı bakış açıları benimsenerek yönetsel ilerlemeler kaydedilir.

Yurtdışı MBA programları, Amerika’dan Kanada’ya, Avrupa’dan Uzakdoğu’ya kadar birçok ülkede çeşitli türlerde erişilebilir düzeydedir. Bunlar arasında online eğitim verenler olduğu gibi yoğun bir müfredat ile öğrenci kabul edenler de vardır. Her bir ülke ve üniversitenin MBA programlarının ücretleri farklılık göstermektedir. Bu noktada, MBA programının kalitesinin ücreti ile ölçülmemesi gerektiğinin altını çizmek gerekir. Size en uygun ülkeyi, bölgeyi, eğitim alacağınız akademik kadroyu belirlerken; kariyer gelişiminiz, hayalleriniz, planlarınız ve bütçenizi göz önünde bulundurarak her bir seçeneği etraflıca değerlendirmek gerekir. Bu noktada uzman kadrosu ve deneyimi ile FAMAY Eğitim Danışmanlığı olarak sizlere A’dan Z’ye tüm süreçlerde rehberlik etmekteyiz. Sadece bir MBA etiketi almak için değil, bir bakış açısı kazanmak ve ileriye dönük yol haritasını belirlemek konusunda eğitim danışmanlarımız size yardımcı olacaktır. Küresel MBA programları sıralamasında Amerikan üniversiteleri ilk sıralarda yer alırken dünyanın farklı ülkelerinde kaliteli MBA eğitimi veren çok sayıda üniversite vardır. Bu üniversitelerin önde gelenleri aşağıdaki gibidir:

• Stanford Üniversitesi
• Chicago Üniversitesi
• Northwestern Üniversitesi
• Harvard Üniversitesi
• Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
• Columbia Üniversitesi
• California-Berkeley Üniversitesi
• Yale Üniversitesi
• Dartmouth Koleji
• New York Üniversitesi
• Duke Üniversitesi
• Michigan Üniversitesi
• Virginia Üniversitesi
• Cornell Üniversitesi
• Texas Üniversitesi
• ESMT Berlin
• HEC Paris
• Frankfurt Finans ve İşletme Fakültesi
• St. Gallen Üniversitesi
• Bologna İşletme Fakültesi

 

MBA Başvurusu Nasıl Yapılır?

MBA başvuruları prosedürleri de  tıpkı diğer yüksek öğretim süreçlerinde olduğu gibi işler. En uygun MBA programını alacağınızı düşündüğünüz üniversiteye karar verdikten sonra üniversitelerin başvuru dönemlerini takip etmelisiniz. İlgili başvuru döneminden önce okulun genel başvuru kılavuzu ve o dönemde eklenen herhangi bir belge talebi varsa etraflıca incelemelisiniz. 

Dil Yetkinliği 

Kimi üniversiteler anadil dışında eğitim veriyorlarsa sizden dil yeterliliği isteyecektir. Tercih edilen dil sertifikası ve puanlar kurumlara göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, sınav eksiğiniz varsa (TOEFL, İELTS, GMAT) talep edilen doğrultuda kendinizi ispatlayacak belgeleri önceden almalısınız. 

Bilgi ve Deneyim Donanımı 

Eğitim hayatınızdaki başarılarınıza dair sizden mezun olduğunuz bölümden not çizelgesi talep edilir. Kimi programlar, akademik başarı kadar iş hayatındaki deneyimlere de değer verir. Bu nedenle, iş deneyimi koşulu olan ya da CV talep ederek adayları eleyen programlar da söz konusu olabilmektedir. Özellikle Executive MBA programlarında öğrenciler kariyer durumlarına göre ön elemeden geçirilebilir. 

Niyet Mektubu ve Referans 

Başvurduğunuz kurumdaki yüksek lisans konseyi, belirlediğiniz MBA programını hangi amaçla seçmek istediğinizi anlatan  bir yazı isteyebilir ve onları ikna etmenizi bekleyebilir. Buna niyet mektubu denir. İş dünyasında uzmanlaşmak söz konusu olduğunda tercih edilen MBA eğitimi için sizden referans da talep edilebilir. 

Mülakat 

Okulların istediği ve başvuru/kayıt kılavuzunda belirtilen temel belgelerin teslim edilmesiyle ilk elemenin ardından, genellikle adaylar mülakata çağrılır. Burada;

• Entelektüel düzeyiniz,
• İletişim becerileriniz,
• Yetenekleriniz,
• Kapasiteniz,
• Motivasyonunuz
• Kendinizi sözlü olarak ifade etme kabiliyetiniz,

ölçümleyici uzman akademisyen kadronun belirlediği kıstaslar çerçevesinde değerlendirilir ve sonuç tarafınıza bildirilir.